Vô sinh hiếm muộn là gì? Nguyên nhân và cách chữa trị vô sinh nam nữ

Theo nghiên cứu, tỷ lệ vô sinh hiếm muộn ở nam và nữ giới tại Việt Nam ngày càng tăng cao, thuộc hàng cao nhất thế giới. Ước tính, tại Việt Nam có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng bị vô sinh, trong đó 50% xảy ra ở độ tuổi dưới 30.

Con số đang ở mức đáng báo động là vậy nhưng khái niệm vô sinh, hiếm muộn là gì vẫn còn khá mơ hồ? Nguyên nhân do đâu và cách chữa bệnh vô sinh như thế nào? Bằng y học hiện đại hay theo Đông y, dùng thuốc nam thì hiệu quả hơn? Nam giới không có tinh trùng thì có chữa được không? Có cách nào phòng tránh vô sinh ở nam và nữ giới để không mất đi cơ hội làm cha, mẹ?

Nếu cũng đang rơi vào tình cảnh này hoặc thắc mắc, lo lắng liên quan đến hiện tượng vô sinh hiếm muộn ở nam giới và nữ giới thì cùng SLady theo dõi bài viết dưới đây nhé!

Tìm hiểu: Hiện tượng vô sinh hiếm muộn ở nam giới và nữ giới là gì?

Hiện tượng vô sinh hiếm muộn được hiểu là tình trạng vợ chồng kết hôn, quan hệ tình dục thường xuyên (2 – 3 lần/tuần), không dùng biện pháp tránh thai nào nhưng người vợ vẫn không thể mang thai trong một thời gian nhất định.

Theo Ths.Bs Đào Lan Hương (Khoa Hỗ trợ sinh sản – BV Phụ sản Hà Nội), đối với người vợ dưới 35 tuổi thì 1 năm chưa mang thai sẽ được tính là hiếm muộn còn trên 35 tuổi thì là 6 tháng.

Theo thầy thuốc nhân dân Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam cho biết, vô sinh – hiếm muộn là 2 khái niệm khác nhau. Vô sinh là mất hoàn toàn khả năng sinh con, còn hiếm muộn vẫn có khả năng sinh con, vấn đề chỉ là muộn mà thôi.

Vô sinh được chia thành 2 loại:

• Vô sinh nguyên phát: Tức là người vợ chưa từng có tiền sử mang thai lần nào.
• Vô sinh thứ phát: Tức là người vợ đã từng mang thai ít nhất 1 lần, có tiền sử sảy thai, phá thai…

Bạn có thể tìm hiểu thêm các dấu hiệu vô sinh hiếm muộn tại đây.

Nguyên nhân nào dẫn đến vô sinh ở nam giới và nữ giới?

Nguyên nhân dẫn đến vô sinh ở nam giới và nữ giới vô cùng phức tạp, cần tiến hành thăm khám, xét nghiệm tỉ mỉ mới có thể chẩn đoán. Đồng thời, hiện tượng vô sinh hiếm muộn có thể xuất phát từ 40% do nữ, 40% do nam, 20% chưa rõ nguyên nhân.

Nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới

Nguyên nhân chủ quan

Mắc 1 số bệnh lý liên quan đến buồng trứng, tử cung:

• Lạc nội mạc tử cung: lớp niêm mạc tử cung bị “lạc” ra bên ngoài gây nên sự tắc nghẽn ở vòi trứng, khiến trứng và tinh trùng không gặp được nhau, hoặc trứng đã thụ tinh bị chặn khi đi xuống ống dẫn trứng (dẫn đến hiện tượng có thai ngoài tử cung).
• Rối loạn rụng trứng: Đây là nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới phổ biến nhất, chiếm 20 – 40%. Tức là sự rụng trứng không xảy ra hoặc xảy ra không đều (vài 3 tháng mới rụng 1 lần), do nhiều nguyên nhân: rối loạn nội tiết tố, căng thẳng, mệt mỏi, tăng hoặc giảm cân quá mức.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Đây là 1 kiểu rối loạn chức năng rụng trứng rất phức tạp và biểu hiện ở mỗi người sẽ khác nhau (rối loạn kinh nguyệt, tăng cân, mụn trứng cá, lông mọc rậm hơn bình thường…)
• Tắc vòi trứng: Đây là nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới chiếm tới 25 – 30%. Bắt nguồn từ việc viêm nhiễm phụ khoa, lạc nội mạc tử cung, nạo phá thai, thậm chí vệ sinh vùng kín không sạch, thụt rửa quá sâu, lạm dụng băng vệ sinh hàng ngày… cũng tạo điều kiện cho nấm, vi khuẩn tấn công gây viêm nhiễm, tắc vòi trứng.

Nguyên nhân khách quan

• Do bất thường về đường sinh dục: Không có âm đạo, không có tử cung, cổ tử cung, dính tử cung do viêm, lao, cắt tử cung…
• Tuổi tác: Cũng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nữ giới. Khi người phụ nữ có tuổi càng cao, khả năng mang thai càng khó vì chức năng hoạt động của buồng trứng bị suy giảm đáng kể.
• Stress, căng thẳng trong thời gian dài: Gây ra sự ức chế chức hoạt động của vùng dưới đồi là nơi kiểm soát các tuyến yên, buồng trứng, dẫn tới sự rối loạn trong chu kỳ kinh nguyệt, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.
• Một số thói quen xấu như: hút thuốc lá, uống rượu bia, thức khuya thường xuyên… cũng là nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới.

Nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới

Nguyên nhân chủ quan

Mắc 1 số bệnh lý như:

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh (tĩnh mạch ở tinh hoàn nam giới sẽ bị sưng lên): Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh hiếm muộn ở nam giới, liên quan đến việc điều hòa nhiệt độ tinh hoàn, làm giảm chất lượng tinh trùng.
• Nhiễm trùng: Bao gồm viêm mào tinh hoặc viêm tinh hoàn, nhiễm trùng đường tiết niệu và một vài nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, bao gồm lậu cầu hoặc HIV.
• Xuất tinh ngược: Tinh dịch chảy ngược vào bàng quang trong thời điểm đạt cực khoái thay vì đi ra khỏi dương vật. Hiện tượng này khiến cho quá trình thụ tinh không thể diễn ra, là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới.
• Khối u: Ung thư hoặc những khối u lành tính cũng hưởng đến hoạt động của tuyến yên. Qúa trình phẫu thuật, xạ trị hoặc các biện pháp điều trị khối u khác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
• Ngoài ra, một số nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới có thể kể đến như: tinh hoàn lạc chỗ, mất cân bằng hormone, dị tật ống dẫn tinh, bất thường nhiễm sắc thể….

Nguyên nhân khách quan

• Do lối sống không lành mạnh: hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng nhiều chất kích thích… làm giảm việc tiết Testosterone và làm teo tinh hoàn. Từ đó, làm tăng nguy cơ rối loạn cương, giảm ham muốn tình dục, giảm khả năng sản xuất tinh trùng.
• Tiếp xúc với môi trường độc hại trong thời gian dài: hóa chất công nghiệp, kim loại nặng, xạ trị hoặc tia X, thợ hàn, luyện kim, bức xạ từ máy vi tính, điện thoại di động…
• Căng thẳng, stress kéo dài cũng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới.

Thủ dâm có bị vô sinh không?

Thủ dâm là hành vi dùng tay hoặc dụng cụ tình dục tác động hay kích thích vào bộ phận sinh dục và những điểm nhạy cảm trên cơ thể. Đối với nam giới thì là dương vật, nữ giới thì là âm vật. Thủ dâm giúp tự thỏa mãn nhu cầu sinh lý của bản thân khi không có đối tác quan hệ tình dục.

Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra rằng thủ dâm sẽ trực tiếp gây vô sinh. Tuy nhiên, nếu thủ dâm thường xuyên hoặc thủ dâm 1 cách thô bạo sẽ gây tổn thương bộ phận sinh dục, dễ gây viêm nhiễm, các bệnh phụ khoa, nam khoa. Về lâu dài cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, khiến cơ thể mệt mỏi.

Đó là chưa kể thủ dâm sẽ ảnh hưởng đến tinh thần, khiến bản thân không thể tập trung vào công việc, học tập. Vì vậy, cần tiết chế ham muốn của bản thân, KHÔNG thủ dâm thường xuyên quá nhé.

Cách chữa bệnh vô sinh ở nam giới và nữ giới

Cách chữa bệnh vô sinh ở nam giới và nữ giới còn phụ thuộc vào nguyên nhân. Bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm, sau đó chẩn đoán và có phác đồ điều trị phù hợp cho vợ hoặc chồng, hoặc cả 2. Hơn nữa, ngoài việc điều trị bằng Tây y, rất nhiều cặp vợ chồng cũng thử uống thuốc nam để tăng cơ hội thụ thai.

Chữa bệnh vô sinh bằng y học hiện đại

Chữa vô sinh nam:

• Phẫu thuật để chữa bệnh vô sinh hiếm muộn ở nam giới: Giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể được điều trị bằng phẫu thuật hoặc tắc nghẽn ống dẫn tinh có thể phẫu thuật là thông thoáng. Trường hợp chữa vô sinh nam do không có tinh trùng (vô tinh), tinh trùng có thể được lấy từ tinh hoàn hoặc mào tinh bằng kỹ thuật thu thập tinh trùng.
• Điều trị nhiễm trùng: Dùng thuốc kháng sinh để chữa trị nhiễm trùng tại đường sinh dục, khôi phục khả năng sinh sản.
• Sử dụng hormone và thuốc: Trường hợp 1 số hormone nào đó trong cơ thể cao hoặc thấp, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, bác sĩ sẽ kê thuốc hoặc sử dụng liệu pháp hormone thay thế.
• Một số loại thuốc liên quan đến vấn đề quan hệ: Hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…
• Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản: Thu thập tinh trùng thông qua xuất tinh bình thường, phẫu thuật hoặc từ người hiến tặng. Tinh trùng sau đó được bơm vào bộ phận sinh dục nữ, hoặc để thụ tinh trong ống nghiệm hoặc bơm tinh trùng vào bào tương.

Chữa vô sinh nữ:

• Bơm tinh trùng vào trong buồng tử cung: Tinh trùng sau khi xử lý và nuôi dưỡng khỏe mạnh được bơm trực tiếp vào tử cung bằng 1 ống thông y tế chuyên dụng. Qúa trình này đòi hỏi ống dẫn trứng của người phụ nữ phải ở trạng thái mở và khỏe mạnh để đón nhận tinh trùng.
• Thụ tinh trong ống nghiệm: Đây là phương pháp chữa bệnh vô sinh ở nữ giới bằng cách lấy noãn của nữ giới và tinh trùng của nam giới kết hợp với nhau ở bên ngoài cơ thể để tạo thành phôi thai. Sau đó, nuôi dưỡng phôi thai trong ống nghiệm khoảng 2 – 5 ngày rồi mới đưa vào trong buồng tử cung của người phụ nữ.
• Nuôi trưởng thành trứng trong ống nghiệm: Phương pháp này thích hợp với những người bị hội chứng buồng trứng đa nang. Cách thực hiện tương tự thụ tinh trong ống nghiệm, kết hợp thêm công đoạn nuôi trưởng thành trứng trong ống nghiệm trước khi thực hiện công đoạn tạo phôi.

Chữa bệnh vô sinh bằng Đông y

Các bài thuốc chữa bệnh vô sinh hiếm muộn ở nam giới và nữ giới bằng Đông y chủ yếu dựa trên nguyên lý tác động vào thận, bổ khí huyết và các tạng phủ.

Đối với nam giới:

Theo Đông y: Nam giới bị vô sinh do 6 thể chính: thể mệnh môn hỏa suy, thể thận âm suy hư, thể thấp nhiệt, thể đàm thấp, thể khí trệ huyết ứ, thể khí huyết đều hư.

Các bài thuốc Nam chữa vô sinh ở nam giới theo từng thể:

• Thể mệnh môn hỏa suy: Tiên mao 12g, Tiên linh tỳ 12g, Phụ tử chế 6g, Thỏ ty tử 30g, Phỉ thái tử 12g, Xà sàng tử 12g, Tang thầm 15g, Nữ trinh tử 15g, Câu kỷ tử 12g, Ngũ vị tử 6g, Phúc bồn tử 12g, Xa tiền tử 15g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
• Thể thận âm suy hư: Tri mẫu 12g, Hoàng bá 12g, Thục địa 15g, Sơn thù nhục 6g, Đan bì 12g, Trạch tả 12g, Sinh địa 12g, Tang thầm 15g, Nữ trinh tử 15g, Ngũ vị tử 6g, Vương bất lưu hành 12g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
• Thể thấp nhiệt: Long đởm thảo 6g, Hoàng cầm 12g, Sơn chi 12g, Trạch tả 12g, Mộc thông 9g, Xa tiền tử 15g, Đương quy 9g, Sinh địa 12g, Cam thảo 6g, Phục linh 12g, Bạch truật 9g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
• Thể đàm thấp: Mộc hương 9g, Sa nhân 3g, Trần bì 6g, Bán hạ chế 9g, Bạch truật 12g, Phục linh 12g, Sinh cam thảo 6g, Thương truật 9g, Trạch tả 12g, Sinh khương 6g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
• Thể khí trệ huyết ứ: Tiểu hồi hương 9g, Diên hồ sách 9g, Xích thược 12g, Xuyên khung 9g, Bồ hoàng 9g, Ngũ linh chi 9g, Đương quy 12g, Đào nhân 12g, Hồng hoa 12g, Chỉ thực 9g, Hậu phác 12g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
• Thể khí huyết đều hư: Đẳng sâm 12g, Bạch truật 12g, Phục linh 12g, Cam thảo 6g, Đương quy 12g, Thục địa 12g, Bạch thược 12g, Xuyên khung 9g, Hoàng kỳ 15g, Nhục quế 3g (cho sau), Câu kỷ tử 12g, Hoàng tinh 15g, Nhục thung dung 15g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Đối với nữ giới:

Theo Đông y: Nữ giới vô sinh hiếm muộn do do hàn thấp (thuộc dạng bào cung hư hàn), do thận tinh suy tổn; do can uất khí trệ; do tỳ vị hư yếu khí huyết kém; do thận dương hư mắc chứng lãnh cảm tình dục; do can uất huyết nhiệt; do âm hư hỏa vượng (thuộc dạng bào cung nhiệt); do khí uất đờm ngăn trở (thường gặp ở những người béo phì)…

Các bài thuốc Nam chữa vô sinh ở nữ giới:

• Vô sinh nữ do đàm thấp: Nhân sâm 3 chỉ, sanh kỳ 3 chỉ, đương quy 3 chỉ, chế bán hạ 3 chỉ, bạch truật 1 lượng, chích thảo 1 chỉ, sài hồ 1 chỉ, thăng ma 1 chỉ, quảng bì 5 chỉ, bạch linh 5 chỉ.
• Vô sinh nữ do hư hàn: Thục địa (tẩm gừng sao) 200g, đương quy đầu (tẩm rượu sao) 200g, xuyên khung (sao thơm) 200g, bạch thược (tẩm rượu sao) 200g, hoàng kỳ (chích mật) 200g, ngải cứu (rửa sạch, sấy nhẹ cho khô) 300g, ngô thù du (sấy khô) 200g, tục đoạn (tẩm rượu sao) 150g, hương phụ (chế) 200g, nhục quế 50g.
• Vô sinh nữ do can khí uất kết: Đương quy đầu (tẩm rượu sao) 12 – 16g, bạch truật (sao) 10 – 12g, bạch phục linh 12 – 14g, bạch thược (tẩm rượu sao) 10 – 12g, sài hồ (tẩm rượu sao) 10 – 12g, hương phụ (chế) 10 – 12g, ngải cứu 8 – 10g, đơn bì 10g, bạc hà 8g, trần bì (sao) 6g, cam thảo (chích) 4 – 6g, gừng nướng 2g.

Lưu ý: Các bài thuốc này chỉ mang tính chất tham khảo. Người bệnh tuyệt đối không được tự ý sắc uống tại nhà. Cần có thầy thuốc kê đơn và chỉ dẫn cụ thể. Hơn nữa, không thể kết luận việc chữa bệnh vô sinh hiếm muộn bằng Tây y hay Đông y hiệu quả hơn vì điều này còn tùy thuộc vào nguyên nhân cũng như thể trạng sức khỏe, cơ địa của từng người. 

Cách phòng tránh vô sinh ở nam giới và nữ giới

Để phòng tránh vô sinh ở nam và nữ giới, cả 2 đều cần thực hiện những điều sau:

• Duy trì lối sống lành mạnh, tránh xa rượu bia, thuốc lá, chất kích thích…
• Không nên tắm nước nóng thường xuyên và tắm quá lâu, đồng thời hạn chế tiếp xúc với các nguồn nóng ẩm khác.
• Bổ sung chế độ dinh dưỡng khoa học, ăn nhiều rau xanh, củ quả, uống nhiều nước.
• Không mặc quần áo, đặc biệt là đồ lót bó sát, khiến cho bộ phận sinh dục bị chèn ép.
• Hạn chế tiếp xúc nhiều với các yếu tố gây bất lợi, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như: máy tính, điện thoại di động…
• Tăng cường tập thể dục, thể thao để nâng cao sức khỏe cũng như giảm căng thẳng, mệt mỏi, phòng tránh vô sinh hiếm muộn ở nam giới và nữ giới...
• Quan hệ tình dục lành mạnh, sử dụng bao cao su để phòng tránh các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
• Nữ giới không nên nạo, hút, phá thai… nhiều lần làm ảnh hưởng tới buồng trứng, dạ con, làm tăng nguy cơ vô sinh ở nữ.
• Nếu kết hôn quá lâu mà vẫn chưa có con (6 tháng – 1 năm), đặc biệt là khi có những biểu hiện bất thường nữ giới (kinh nguyệt không đều, tháng có tháng không, thường xuyên bị đau bụng dưới…), nam giới (không có nhiều ham muốn, quan hệ khó đạt khoái cảm, rối loạn khả năng cương cứng, xuất tinh…) thì cần đi khám bác sĩ sớm để được tư vấn chữa trị kịp thời.

Tỷ lệ vô sinh hiếm muộn ở nam giới và nữ giới tại Việt Nam ngày càng tăng cao và có xu hướng trẻ hóa. Vì vậy, nắm bắt được những kiến thức liên quan đến hiện tượng này là việc vô cùng quan trọng để không mất đi cơ hội làm cha mẹ. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì hãy để lại bình luận phía dưới bài viết, chúng tôi sẵn sàng giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất có thể.

Nguồn: SLady.com.vn